Vlaanderen vergoedt schade bij algemene rampen

Vlaanderen staat - sinds de zesde staatshervorming - in voor het vergoeden van schade die algemene rampen op zijn grondgebied veroorzaken. Een nieuw decreet regelt nu die tussenkomst. De Vlaamse regelgeving bouwt verder op de federale Rampenschadewet van 1976. Toch zijn er enkele veranderingen te signaleren. Die zijn vooral gericht op het optimaliseren en vereenvoudigen van de procedure.

Algemene ramp

Vlaanderen komt tussen in de schade aan lichamelijke roerende of onroerende goederen op zijn grondgebied als die het rechtstreeks gevolg is van een algemene ramp. Schade aan onlichamelijke goederen - zoals geld, aandelen of winstderving - worden niet vergoed.

Een algemene ramp is een uitzonderlijk natuurverschijnsel dat belangrijke schade heeft veroorzaakt.

Om een tegemoetkoming te kunnen krijgen moet het schadelijk natuurverschijnsel als algemene ramp erkend zijn door de Vlaamse regering.

Of het tot een erkenning komt hangt in eerste instantie af van wetenschappelijke criteria. Zij zijn gebaseerd op de terugkeerperiode van de ramp of op een wetenschappelijke schaal. Vlaanderen zal ook financiële criteria vastleggen voor de erkenning van algemene rampen. Zij verdringen de wetenschappelijke criteria wanneer de schade een welbepaalde financiële drempel overschrijdt.

De nieuwe Vlaamse regeling is niet van toepassing op landbouwrampen. Daarvoor komen er aparte regels.

Vergoedbare goederen

Vlaanderen vergoedt schade aan private goederen en openbare domeingoederen (behalve die van de Vlaamse overheid zelf). Wat betreft de private goederen gaat het onder meer om constructies, verplaatsbare constructies voor bewoning (zoals caravans), of roerende goederen voor dagelijks of huiselijk gebruik.

Vergoedbare schade

Vlaanderen zal geen schade vergoeden aan private goederen die kan gedekt worden via een brandverzekering 'eenvoudige risico's'. Wat betekent dat wie schade lijdt als gevolg van brand, bliksem, ontploffing, storm, hagel, ijs- en sneeuwdruk, overstromingen door het overlopen of opstuwen van openbare riolen, aardverschuiving of grondverzakking en aardbeving niet moet rekenen op Vlaamse steun. Vlaanderen komt - op enkele uitzonderingen na - dus niet tussen in de schade die door die risico's is veroorzaakt. Maar let wel op: wanneer goederen uitdrukkelijk door een verzekeringswetgeving zijn uitgesloten van de dekking van de brandpolis 'eenvoudige risico's' zal Vlaanderen toch tussenkomen. Het gaat dan bv. om goederen die geen eenvoudig risico inhouden.

Een belangrijke uitzondering is er wel voor goederen die niet verzekerd zijn door een brandverzekering 'eenvoudige risico's' wegens de financiële toestand van de betrokkene. Vlaanderen zal toch tussenkomen als blijkt dat de betrokkene op de dag van de algemene ramp een leefloon of een gelijkwaardige financiële hulp ontvangt of daarvoor in aanmerking kwam.

Ander uitgesloten schade is bv. schade aan goederen met een luxekarakter of puur esthetische schade aan goederen.

Rechthebbenden

In principe heeft de eigenaar van het beschadigde goed recht op de tegemoetkoming. Maar de tegemoetkoming kan ook gaan naar de erfpachthouder of opstalhouder. Of naar de huurder of koper van een goed volgens een contract van huurkoop of van verkoop op afbetaling. Bij schade aan teelten heeft de uitbater recht op de vergoeding.

Provinciegouverneur

In de federale regeling speelde de provinciegouverneur een cruciale rol in de erkennings- en vergoedingsprocedure. Het Vlaams Gewest neemt die rol over. Het is het gewest dat voortaan de gegevens voor de erkenning van de schadelijke feiten verzamelt, het natuurverschijnsel erkent, de deskundigen aanstelt, de vergoedbare schade raamt en vergoedingsbeslissingen neemt.

Aanvraag

Wie een tegemoetkoming wil, moet op tijd zijn aanvraag indienen. Centraal staat de publicatie in het Staatsblad van het besluit tot erkenning als algemene ramp. De aanvraag moet binnen zijn voor het einde van de derde maand die volgt op de maand van die publicatie.

Bij overmacht of goede trouw kunnen aanvragen ook later ingediend worden.

Schaderaming

De schade wordt geraamd op basis van de normale kosten - op de dag van de ramp - om de getroffen goederen te herstellen of te vervangen. Er wordt rekening gehouden met de herbruikbare delen en de waarde van de wrakken of het schroot.

De waardevermindering van het goed door materiële of economische slijtage gaat van de kosten af.

Vlaanderen betaalt de honoraria en kosten van de door de schadelijder aangestelde privédeskundigen niet terug. Dat zijn overbodige kosten: voor het Rampenfonds volstaat een beschrijving van de schade door het slachtoffer en de voorgelegde bestekken en facturen om een correcte inschatting van de schade te kunnen maken.

Herziening

De vergoedingsbeslissing kan herzien worden in twee gevallen:

als de beslissing gebaseerd is op valse, onjuiste of onvolledige stukken; of

wanneer de schadelijder geen of maar een gedeeltelijk recht heeft op een vergoeding omdat achteraf blijkt dat de schade door zijn schuld, nalatigheid of onvoorzichtigheid of die van een derde is veroorzaakt.

Ook materiële vergissingen kunnen nog rechtgezet worden.

Hoger beroep

Wie schade lijdt aan private goederen kan tegen de vergoedingsbeslissing, tegen de beslissing tot vervallenverklaring (bij bedrog) en tegen de beslissing tot herziening beroep instellen. Bij het hof van beroep van het ambtsgebied waar de schade werd geleden.

Het beroep werkt schorsend, maar alleen ten aanzien van de aangevochten elementen.

Voorschotprocedure

Vlaanderen kent geen voorschotten toe. In de federale regeling was dat wel het geval. Aangezien werken met voorschotten heel tijdrovend is en voor veel discussies zorgt, stapt men hier van af.

Geen herstelkrediet meer

Slachtoffers kunnen geen herstelkrediet meer openen tegen verminderde rentevoet en met staatswaarborg. Een herstelkrediet is - wegens de huidige lage rentevoeten - niet meer interessant voor de schadelijders.

Herstelling

De tegemoetkoming wordt uitbetaald, ook al zijn de getroffen goederen nog niet hersteld of vervangen. De uitbetaling gebeurt van zodra de aanvrager akkoord gaat met de omvang van de herstelvergoeding. Die nieuwe regel zal de uitbetalingsprocedure een pak versnellen.

Waarborgfonds

Wanneer goederen verzekerd zijn tegen natuurrampen (aardbeving, overstroming, overlopen of opstuwing van openbare riolen, aardverschuiving of grondverzakking) kan het Vlaams Gewest optreden als Waarborgfonds.

Schadelijders kunnen dan een tegemoetkoming krijgen die het gedeelte van de vergoeding dekt dat de verzekeraar niet aan de schadelijder betaalt. In twee gevallen:

wanneer de verzekeraar zijn tussenkomst beperkt omdat het geheel van de door de verzekerden geleden schade de wettelijk voorziene bedragen overschrijdt;

wanneer de verzekeraar zijn betalingsverplichting niet nakomt wegens bv. faillissement.

Uitvoeringsbesluiten

Het decreet is er nu wel, maar er moeten nog een hoop zaken geregeld worden. Zoals de erkenningscriteria voor een algemene ramp, de wijze waarop een aanvraag wordt ingediend, de wijze van schatting van de schade, de berekening van de tegemoetkoming?

Inwerkingtreding

Omdat er nog heel wat uitvoeringsregels nodig zijn, treedt het nieuwe decreet nog niet onmiddellijk in werking. De regering zal de exacte datum nog vastleggen.

Nu staat wel al vast dat schadelijke feiten van vóór de inwerkingtreding afgehandeld zullen worden volgens de federale wet van 12 juli 1976.

Bron: Decreet van 3 juni 2016 betreffende de tegemoetkoming voor schade, aangericht door algemene rampen in het Vlaamse Gewest, BS 23 juni 2016

Zie ook:
Gerechtelijk Wetboek (art. 603)
Wet van 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere schade veroorzaakt aan private goederen door natuurrampen

Nieuws

Vlaamse sociale bescherming overkoepelt drie zorguitkeringen
Vlaanderen bundelt drie zorgtegemoetkomingen onder de noemer Vlaamse sociale bescherming. Het gaat om de Vlaamse zorgverzekering, de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden en het ...  Lees meer
Fonds voor arbeidsongevallen wordt 'Federaal agentschap voor beroepsrisico's'
Er komt een fusie van het Fonds voor arbeidsongevallen (FAO) en het Fonds voor de beroepsziekten (FBZ). Het FBZ verdwijnt en wordt geïntegreerd in het FAO dat behouden blijft. Enkel de benaming ...  Lees meer
Klachtensysteem en administratieve geldboetes bij inbreuken op passagiersrechten zee- en binnenvaart
Sinds 18 december 2012 hebben passagiers die over de zee of de binnenwateren reizen, recht op informatie, bijstand en vergoedingen bij annulering of vertragingen. Een gevolg van Europese Verordening ...  Lees meer
search news