Vijfde internationale update voor indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen
In december 2012 hebben deskundigen van de Verenigde Naties (VN) een grondige update goedgekeurd van het internationaal Geharmoniseerd Systeem voor de indeling en etikettering van chemische stoffen (GHS). De Europese Unie heeft die update nu overgenomen in haar CLP-verordening op de indeling, etikettering, en verpakking van stoffen en mengsels.
De wijzigingen hebben uitwerking vanaf 1 februari 2018.
Samengevat
De meeste aanpassingen hebben te maken met de:
indeling in de gevarenklassen voor huidcorrosie/-irritatie, ernstig oogletsel/oogirritatie, of aerosolen;
indeling van oxiderende vaste stoffen;
etikettering van mengsels die allergenen bevatten; en
wijzigingen, schrappingen of toevoegingen van gevarenaanduidingen, aanvullende gevareninformatie en voorzorgsmaatregelen.
Gevarenklassen
Stoffen of mengsels worden - volgens de aard van het gevaar - ingedeeld in gevarenklassen en onderverdeeld in gevarencategorieën. Aan elke categorie worden er pictogrammen, signaalwoorden, en gevarenaanduidingen (H-zinnen), eventueel aanvullende gevarenaanduidingen (EUH-zinnen), en voorzorgsmaatregelen (P-zinnen) toegekend.
Verordening (EU) 2016/918 grijpt stevig in op de huidige indeling en etikettering van stoffen en mengsels, die is opgenomen in bijlage I bij de CLP-verordening, waarbij CLP staat voor Classification, Labeling and Packaging. Een kort overzicht:
Fysische gevaren
2.1
Ontplofbare stoffen
Gewijzigd
2.2
Ontvlambare gassen (waaronder chemisch instabiele gassen)
Gewijzigd
2.3
Aerosolen
Gewijzigd
2.4
Oxiderende gassen
/
2.5
Gassen onder druk
Gewijzigd
2.6
Ontvlambare vloeistoffen
/
2.7
Ontvlambare vaste stoffen
/
2.8
Zelfontledende stoffen en mengsels
Gewijzigd
2.9
Pyrofore vloeistoffen
Gewijzigd
2.10
Pyrofore vaste stoffen
Gewijzigd
2.11
Voor zelfverhitting vatbare stoffen en mengsels
Gewijzigd
2.12
Stoffen en mengsels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen
Gewijzigd
2.13
Oxiderende vloeistoffen
Gewijzigd
2.14
Oxiderende vaste stoffen
Gewijzigd
2.15
Organische peroxiden
Gewijzigd
2.16
Bijtend voor metalen
/
Gezondheidsgevaren
3.1
Acute toxiciteit
Gewijzigd
3.2
Huidcorrosie/-irritatie
INTEGRAAL VERVANGEN
3.3
Ernstig oogletsel/oogirritatie
INTEGRAAL VERVANGEN
3.4
Sensibilisatie van de luchtwegen of van de huid
/
3.5
Mutageniteit in geslachtscellen
Kleine correctie
3.6
Kankerverwekkendheid
/
3.7
Voortplantingstoxiciteit
/
3.8
Specifieke doelorgaantoxiciteit bij eenmalige blootstelling
/
3.9
Specifieke doelorgaantoxiciteit bij herhaalde blootstelling
/
3.10
Aspiratiegevaar
/
Milieugevaren
4.1
Gevaar voor het aquatische milieu
Gewijzigd
Verdere gevaren
5.1
Gevaar voor de ozonlaag
/
Speciale voorschriften
Bijlage II bij de CLP-verordening bevat bijzondere voorschriften voor de etikettering en verpakking van enkele specifieke stoffen en mengsels. Deel 2 van die bijlage bevat bijvoorbeeld voorschriften voor de aanvullende etikettering van loodhoudende mengsels. Daar wordt de verplichting versoepeld om het volgend aanvullend voorschrift te vermelden: EUH208 - ?Bevat (naam van de sensibiliserende stof). Kan een allergische reactie veroorzaken?.
Gevarenaanduidingen
Bijlage III bevat de volledige lijst van de gevarenaanduidingen (H-zinnen, van Hazard), en aanvullende gevarenaanduidingen en aanvullende etiketteringselementen (EUH-zinnen).
Verordening 2016/918 wijzigt alleen de H-zinnen die betrekking hebben op de gezondheidsgevaren. Niet alle wijzigingen hebben echter een impact op de Nederlandstalige formulering van de zin.
De H-zinnen voor materiële gevaren en milieugevaren, en de EUH-zinnen wijzigen niet.
Gevarenaanduidingen voor gezondheidsgevaren
Code
Van toepassing op
Tekst
Impact
H300- H302
H304
H310 - H312
/
H314
3.2 - Huidcorrosie/-irritatie, gevarencategorie 1 en subcategorieën 1A, 1B, 1C
Veroorzaakt ernstige brandwonden en oogletsel
Gewijzigd
H315H317
/
H318
3.3 - Ernstig oogletsel/oogirritatie, gevarencategorie 1
Geen wijziging in NL
H319
H330 - H332
H334 - H336H340 - H341
H350 - H351
H360 - H362
H370 - H373
H300 + H310
H300 + H330
H310 + H330
H300 + H310 + H330
H301 + H311
H301 + H331
/
H311 + H331
3.1 - Acute dermale toxiciteit en acute toxiciteit bij inademing, gevarencategorie 3
Geen wijziging in NL
H301 + H311 + H331
/
H302 + H312
3.1 - Acute orale toxiciteit en acute dermale toxiciteit, gevarencategorie 4
Schadelijk bij inslikken en bij contact met de huid
Gewijzigd
H302 + H332
H312 + H332
H302 + H312 + H332
/
Voorzorgsmaatregelen
Bijlage IV bij de CLP-verordening lijst de voorzorgsmaatregelen op: de zogenaamde P-zinnen (van Precaution).
De leverancier mag de veiligheidsaanbevelingen combineren als de verstaanbaarheid daardoor niet verloren gaat. Verordening 2016/918 zegt echter expliciet dat de woorden of woordgroepen die tussen schuine strepen staan (kolom 2), gekozen moeten worden volgens de aanwijzingen (kolom 5).
Hier volgt een overzicht van de codes die worden gewijzigd, geschrapt of toegevoegd.
De P-zinnen in tabel 6.1 - Algemene voorzorgsmaatregelen wijzigen niet.
Voorzorgsmaatregelen i.v.m. preventie
Code
P-zin
Impact
P201
/
P202
Pas gebruiken nadat u alle veiligheidsvoorschriften gelezen en begrepen heeft.
Gewijzigd
P210 - P211
/
P220
Verwijderd houden van kleding en andere brandbare materialen
Gewijzigd
P221
Vermenging met brandbare stoffen/? absoluut vermijden
GESCHRAPT
P222
Blootstelling aan lucht vermijden
Gewijzigd
P223
Contact met water vermijden
Gewijzigd
P230
Vochtig houden met?
Gewijzigd
P231
Inhoud onder inert gas/? gebruiken en bewaren
Gewijzigd
P232
/
P233
In goed gesloten verpakking bewaren
Gewijzigd
P234
Uitsluitend in de oorspronkelijke verpakking bewaren
Gewijzigd
P235
Koel bewaren
Gewijzigd
P240
Opslag- en opvangreservoir aarden
Gewijzigd
P241
Explosieveilige [elektrische/ventilatie-/verlichtings-/?]apparatuur gebruiken
Gewijzigd
P242
Vonkvrij gereedschap gebruiken
Gewijzigd
P243
Maatregelen treffen om ontladingen van statische elektriciteit te voorkomen
Gewijzigd
P244
/
P250
Malen/schokken/wrijving/? vermijden
Gewijzigd
P251P260
/
P261
Inademing van stof/rook/gas/nevel/dampen/spuitnevel vermijden
Gewijzigd
P262
/
P263
Bij zwangerschap of borstvoeding aanraking vermijden
Gewijzigd
p264P270 - P273
/
P280
Beschermende handschoenen/beschermende kleding/oogbescherming/gelaatsbescherming dragen
Gewijzigd
P282
Koude-isolerende handschoenen en hetzij gelaatsbescherming hetzij oogbescherming dragen
Gewijzigd
P283
Vuurbestendige of vlamvertragende kleding dragen
Gewijzigd
P284
[Bij ontoereikende ventilatie] adembescherming dragen
Gewijzigd
P231 + P232
Inhoud onder inert gas/? gebruiken en bewaren. Tegen vocht beschermen
Gewijzigd
P235 + P410
Koel bewaren. Tegen zonlicht beschermen
GESCHRAPT
In sommige gevallen wijzigen alleen de maatregelen die moeten worden genomen. In andere gevallen wijzigt ook de P-zin zelf. Dat is zo bij: P220, P231, P241, P242, P243, P250, P282, P283, en P231 + P232.
De wijzigingen bij P234, P240 en P263 hebben geen impact op de Nederlandstalige P-zinnen.
Voorzorgsmaatregelen i.v.m. reactie
Code
P-zin
Impact
P301
/
P302
BIJ CONTACT MET DE HUID:
Gewijzigd
P303 - P306P308P310 - P311
/
P312
Bij onwel voelen een ANTIGIFCENTRUM/arts/... raadplegen.
Gewijzigd
P313 - P315
/
P320
Specifieke behandeling dringend vereist (zie ? op dit etiket).
Gewijzigd
P321
Specifieke behandeling vereist (zie ... op dit etiket).
Gewijzigd
P330 - P333
/
P334
In koud water onderdompelen [of nat verband aanbrengen].
Gewijzigd
P335 - P338P340P342P351 - P352
/
P353
Huid met water afspoelen [of afdouchen].
Gewijzigd
P360 - P364
/
P370
In geval van brand:
Gewijzigd
P371
/
P372
Ontploffingsgevaar
Gewijzigd
P373
NIET blussen wanneer het vuur de ontplofbare stoffen bereikt.
Gewijzigd
P374
Met normale voorzorgen vanaf een redelijke afstand blussen.
GESCHRAPT
P375
Op afstand blussen in verband met ontploffingsgevaar.
Gewijzigd
P376 - P377
/
P378
Blussen met ?
Gewijzigd
P380
Evacueren.
Gewijzigd
P381
In geval van lekkage alle ontstekingsbronnen wegnemen.
Gewijzigd
P390 - P391P301 + P310
/
P301 + P312
NA INSLIKKEN: bij onwel voelen een ANTIGIFCENTRUM/arts/... raadplegen.
Gewijzigd
P301 + P330 + P331
NA INSLIKKEN: de mond spoelen - GEEN braken opwekken.
GESCHRAPT
P302 + P334
BIJ CONTACT MET DE HUID: in koud water onderdompelen of nat verband aanbrengen.
Gewijzigd
P302 + P352
/
P303 + P361 + P353
BIJ CONTACT MET DE HUID (of het haar): verontreinigde kleding onmiddellijk uittrekken. Huid met water afspoelen/afdouchen.
GESCHRAPT
P304 + P340
/
P305 + P351 + P338
BIJ CONTACT MET DE OGEN: voorzichtig afspoelen met water gedurende een aantal minuten; contactlenzen verwijderen, indien mogelijk; blijven spoelen.
GESCHRAPT
P306 + P360P308 + P311P308 + P313
/
P332 + P313
Bij huidirritatie: een arts raadplegen.
Gewijzigd
P333 + P313
/
P336 + P315
Bevroren lichaamsdelen met lauw water ontdooien. Niet wrijven. Onmiddellijk een arts raadplegen.
TOEGEVOEGD
P335 + P334
Losse deeltjes van de huid afvegen. In koud water onderdompelen/nat verband aanbrengen.
GESCHRAPT
P337 + P313P342 + P311P361 + P364P362 + P364P370 + P378
/
P370 + P378
In geval van brand: blussen met ...
Gewijzigd
P301 + P330 + P331
NA INSLIKKEN: de mond spoelen. GEEN braken opwekken.
TOEGEVOEGD
P302 + P335 + P334
BIJ CONTACT MET DE HUID: losse deeltjes van de huid afvegen. In koud water onderdompelen [of nat verband aanbrengen].
TOEGEVOEGD
P303 + P361 + P353
BIJ CONTACT MET DE HUID (of het haar): verontreinigde kleding onmiddellijk uittrekken. Huid met water afspoelen [of afdouchen].
TOEGEVOEGD
P305 + P351 + P338
BIJ CONTACT MET DE OGEN: voorzichtig afspoelen met water gedurende een aantal minuten; contactlenzen verwijderen, indien mogelijk: blijven spoelen.
TOEGEVOEGD
P370 + P380
In geval van brand: evacueren.
GESCHRAPT
P370 + P380 + P375
In geval van brand: evacueren. Op afstand blussen in verband met ontploffingsgevaar.
Gewijzigd
P371 + P380 + P375
/
P370 + P372 + P380 + 373
In geval van brand: ontploffingsgevaar. Evacueren. NIET blussen wanneer het vuur de ontplofbare stoffen bereikt
TOEGEVOEGD
P370 + P380 + P375 + [P378]
In geval van brand: evacueren. Op afstand blussen in verband met ontploffingsgevaar. [Blussen met ?].
TOEGEVOEGD
Wijzigingen met impact op de P-zin vinden we bij P334, P353, P372, P381 en P302 + P334.
Wijzigingen met impact op de P-zin, maar niet in het Nederlands, zijn er bij P312 en P301 + P312.
Voorzorgsmaatregelen i.v.m. opslag
Code
P-zin
Impact
P401
Overeenkomstig bewaren.
Gewijzigd
P402
/
P403
Op een goed geventileerde plaats bewaren.
Gewijzigd
P404 - P405
/
P406
In corrosiebestendige/? houder met corrosiebestendige binnenbekleding bewaren.
Gewijzigd
P407
Ruimte laten tussen stapels of pallets.
Gewijzigd
P410
/
P411
Bij maximaal ? °C/? °F bewaren.
Gewijzigd
P412
Niet blootstellen aan temperaturen boven 50 °C/122 °F.
Gewijzigd
P413
Bulkmateriaal, indien meer dan ? kg, bij temperaturen van maximaal ? °C/? °F bewaren.
Gewijzigd
P420
Gescheiden bewaren.
Gewijzigd
P422
Onder ? bewaren.
GESCHRAPT
P402 + P404
/
P403 + P233
Op een goed geventileerde plaats bewaren. In goed gesloten verpakking bewaren.
Gewijzigd
P403 + P235
Op een goed geventileerde plaats bewaren. Koel bewaren.
Gewijzigd
P410 + P403
Tegen zonlicht beschermen. Op een goed geventileerde plaats bewaren.
Gewijzigd
P410 + P412
Tegen zonlicht beschermen. Niet blootstellen aan temperaturen boven 50 °C/122 °F.
Gewijzigd
P411 + P235
Bij maximaal ? °C bewaren. Koel bewaren.
GESCHRAPT
Wijzigingen met impact op de P-zin vinden we bij P401, P407 en P420.
Wijzigingen met impact op de P-zin, maar niet in het Nederlands, zijn er bij P406.
Voorzorgsmaatregelen i.v.m. verwijdering
Code
P-zin
Impact
P501
Inhoud/verpakking afvoeren naar ...
Gewijzigd
P502
Raadpleeg fabrikant of leverancier voor informatie over terugwinning of recycling
Gewijzigd
Wijzigingen met impact op de P-zin zelf, vinden we bij P502.
Gevarenpictogrammen
Alle gevarenpictogrammen, met hun specifieke betekenis, worden getoond in bijlage V bij de CLP-verordening.
De huidige gevarenpictogrammen wijzigen niet, met uitzondering van het symbool voor corrosie (2.2).
Europese indeling
Stoffen en mengsels waarvoor er geharmoniseerde indelings- en etiketteringsvoorschriften bestaan op Europees niveau, zijn opgenomen in bijlage VI bij de CLP-verordening.
Die bijlage word op 2 kleine puntjes aangepast. De wijzigingen hebben te maken met de gevarenklasse en categoriecodes bij 'Huidcorrosie/-irritatie', en met de noten bij de 'Gassen onder druk'. Ze hebben ook een beperkte impact op de omzettingstabel van bijlage VII.
Ten laatste op 31 januari 2018
De nieuwe voorschriften mógen nu al toegepast worden, maar móeten zeker toegepast worden vanaf 1 februari 2018.
Stoffen en mengsels die ten laatste op 31 januari 2018 werden geëtiketteerd of verpakt, mogen verder op de markt gebracht worden volgens de huidige voorschriften.
In werking:
1 februari 2018.
Met overgangsregeling voor stoffen en mengsels die vóór 1 februari 2018 geëtiketteerd of verpakt werden.
Bron: Verordening (EU) 2016/918 van Commissie van 19 mei 2016 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1272/2008 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels (CLP-verordening), met het oog op de aanpassing aan de technische en wetenschappelijke vooruitgang, Pb.L. 14 juni 2016, afl. L156.